گزارش کارآموزی كارخانه نوشابه سازی زمزم گرگان در 34 صفحه ورد قابل ویرایش
قیمت فایل فقط 4,000 تومان
گزارش کارآموزی كارخانه نوشابه سازی زمزم گرگان در 34 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه:
آشامیدنیها به طور كلی مواد غذایی هستند كه برطرف كننده نیازهای غذایی نیستند، بلكه از آنها برای رفع عطش و مقداری هم محرك هستند، مثل چای و قهوه در یك دستهبندی كلی نوشابهها به سه دسته تقسیم میشوند:
1. آشامیدنیهای غیرگازدار محرك
2. نوشابههای غیرالكلی
3. نوشابههای الكلی
دسته اول شامل: قهوه، چای، آشامیدنیهای كاكائویی و شكلاتی
دسته دوم: آبهای معدنی و چشمه، آب میوه، شربت و لیمونادها
دسته سوم: آب جو و شراب
آشامیدنیها از اهمیت زیادی در صنعت برخوردار هستند، چون حاوی بسیاری از مواد مغذی مثل ویتامینها هستند كه تابع قوانین مربوط به مواد غذایی هستند و از سوی دیگر این فرآیندها در حجم زیادی به مصرف میرسند. یك نوشتابه سبك عمدتاً شامل آب، شكر، تركیبات طعم دهنده یا آب میوه و سایرا فزودنیهاست. طعم و مزه محصول نهایی یكی از فاكتورهای بسیار مهم در تولید اینگونه نوشابههاسا كه توسط تعادل بین اسیدیته، شیرینی، شفافیت، وجود طعم دهنده، عطر كوورت Tarbidity و تازگی محصول مشخص میشود.
كیفیت محصول نهایی به عوامل زیر بستگی دارد:
1. آب مصرفی: كه حضو املاح در طعم نوشابه اثر میگذارد. به همین دلیل آب مورد نیاز در صنعت نوشابهسازی میبایست تصفیه شده و املاح مضر و غیرضروری آن حذف شود.
2. كیفیت قند: یك نوشابه معمولی شامل 11-9درصد قند است كه به صورت ساكاروز و قند اینورست Inversugar، گلوكز، فروكتوزات به نوشابههای رژیمی قند مصنوعی میزنند.
3. افزودن اسیدهای خوراكی: اسید سیتریك و تارتاریك، اسانسها و عطرها.
4. مقدار CO2: اكثر لیموناتها حاوی 8-4 گرم CO2 در لیتر هستند. وجود CO2 در محصول نهایی باعث تازگی نوشابه میشود و به علت خاصیت Buctriocide باعث افزایش مدت زمان نگهداری نوشابه میشود.
5. استفاده از سایر افزودنیها: مثل افزودن عوامل ایجاد كوورت.
تاریخچه و معرفی شركت:
شركت زمزم گرگان در سال 1352 با سرمایه بخش خصوصی در داخل شهر گرگان تاسیس شد. در ابتدا محصولاتش را با نام پپسی به بازار عرضه كرد. با شروع انقلاب، مدیریت مجموعه تغییر یافته و در حال حاضر وابسته به بنیاد جانبازان میباشد.
قرار گرفتن شركت در داخل شهر گرگان و عدم وجود سیستم تصفیه فاضلاب مناسب، باعث شد كه سازمان حفاظت از محیط زیست پساب خروجی شركت را به عنوان یكی از آلوده كنندههای آب دریای خزر به حساب آورد تا اینكه در سال 1377 مطالعات مقدماتی برای انتقال كارخانه از داخل شهر به مكان فعلی، یعنی در كیلومتر 8 جاده گرگان ـ گنبد، ابتدای روستای اصفهانكلاته آغاز گردید و به تدریج با انتقال دستگاهها از سال 1378 به بعد و نهایتاً در اردیبهشت 1379، عملیات انتقال به اتمام رسید و كارخانه در مكان ذكر شده شروع بكار نمود.
محصولات این شركت عبارتند از:
انواع نوشابههای گازدارد با طعم پرتقالی، كولا، لمون لایم، آب آشامیدنی، انواع نوشابههای رژیمی (با طعم پرتقالی و كولا)، دوغ گازدار و بدون گاز.
موفقیتهای كسب شده در زمینه نشانهای استاندارد:
این شركت تا كنون دارای 5 نشان استاندارد ملی برای محصولات تولیدی خود میباشد.
در زمینه كسب استانداردهای بینالمللی، این شركت در سال 1380، استاندارد بینالمللی HACCP را از شركت توف رانیلند آلمان كسب نمود. این استاندارد مربوط به بهداشت و ایمنی مواد غذایی بوده و تاكید آن بر ایجاد شرایط مناسب تولید مواد غذایی (GMP) میباشد.
این شركت همچنین در سال 1381 موفق گردید استاندارد مدیریت زیستمحیطی (ISO-14001) را از شركت URS انگلستان اخذ نماید. گام اول جهت برقراری سیستم ISO-14001 ایجاد یك سیستم تصفیه فاضلاب مناسب بوده است كه اختصاراً UASB نامیده میشود كه در آن تصفیه پساب خروجی كارخانه به كمك لجن فعال و باكتریهای بیهوازی و هوازی انجام میگیرد.
در زمینه مدیریت كیفیت نیز در سال 1382 با استقرار سیستم مدیریت كیفیت در این شركت گواهینامه ISO9001-2000 توسط شركت URS انگلستان اخذ گردیده است.
شرح فعالیتهای شركت:
محصولات این شركت در 3 استان گلستان، مازندران و سمنان توزیع میگردد. همچنین دارای صادرات محدودی به كشورهای همجوار میباشد.
پرسنل شركت در 6 ماهه اول سال كه بیشترین میزان تولید محصولات را دربر میگیرد، در 2 شیفت كاری معادل با 350 تا 400 نفر میباشد و معمولاً در 6 ماهه دوم سال تولید در یك شیفت كاری و با وجود 180 نفر پرسنل صورت میگیرد.
مساحت زمین كارخانه حدود 4 هكتار میباشد و دارای بخشهای مختلفی از جمله سالن تولید، ساختمان اداری، رستوران، انبار محصول، فاز 1.2، تصفیهخانه فاضلاب، تاسیسات و .... میباشد. در حال حاضر شركت علاوه بر تولید محصولات مختلف در ظروف 284 سیسی و همچنین ظروف PET (یك بار مصرف) با سایزهای 300.500 سیسی، توزیع كننده محصولات شركت بهنوش از جمله ماءالشعیر و دلستر نیز میباشد.
در خصوص نحوه نظارت بر فعالیتهای تولیدی این مجموعه از سوی مراجع قانونی ذیربط معمولاً هر ماه یكبار نمونهبرداری توسط ادارات نظارت بر مواد غذایی دانشگاه علوم پزشكی گرگان و نیز اداره كل استاندارد گلستان به صورت جداگانه انجام میگیرد. ضمناً بازرسان اداره كل محیط زیست نیز از پساب خروجی كارخانه جهت كنترل مقادیر DO, COD, BOD به صورت ادواری نمونهبرداری انجام میدهند.
آب:
آبی كه از چاه استخراج میشود، دارای سختی بالایی است كه با این درجه سختی برای صنعت نوشابهسازی مناسب نمیباشد، بنابراین باید یك سری عملیات تصفیه آب بر روی آن انجام شود تا از لحاظ صنعتی بتوان از آن استفاده كرد.
ابتدا آب از چاه توسط یك پمپ تایمردار از اعماق زمین پمپ شده و در دو مخزن بتونی با ظرفیت 600مترمكعب ذخیره میشود و در این مخازن پیوسته مقداری كلر جهت ضدعفونی كردن آب به آن اضافه میشود. ضمن عمل ذخیرهسازی آب مقداری از املاح آب و رسوبات آن تهنشین شده كه این امر خود موجب كاهش مقداری از سختی آب میشود.
(طی آزمایشی كه انجام شد ، سختی آب خامی كه در این مخزن ذخیره میشود، حدود 284ppm بود كه برای نوشابهسازی مفید نیست). سپس توسط پمپی كه به صورت دائم فعال است، آب از این منابع بتونی پمپ شده و به سه قسمت میرود:
1. گچ گیرها
2. محوطه ـ خط تولید (دستشویی، حمام و ...)
3. تصفیهخانه آب
كه در تصفیهخانه آب عملیات تصفیه فیزیكی و شیمیایی بر روی آب انجام میشود تا بتوان از آن در امر نوشابهسازی استفاده نمود.
تصفیهخانه آب:
در اینجا آبی كه از مخازن بتونی استخراج شده، ابتدا وارد تانك واكنش شیمیایی میشود. در این تانك آهك هیدراته، سولفات آهن و پركلرین كه به طور جداگانه تهیه شدهاند، به آب اضافه میشوند. تانك واكنش شیمیایی دوجداره است كه آب در حد فاصل دو جداره آن قرار میگیرد. آهك هیدراته، سولفات آهن و پركلرین توسط مخزنی كه در بالای تانك وجود دارد، به صورت همگن به آب اضافه میشود تا واكنش شیمیایی در تمام نقاط تانك به صورت یكنواخت انجام شود. پركلرین به عنوان ماده ضدعفونی كننده به آب اضافه میشود و به آهك كمك میكند تا عمل انعقاد بهتر صورت گیرد (جهت حذف بیكربناتها).
آهك هیدراته نیز با املاح واكنش میدهد. آهك محیط را قلیایی میكند و كمك میكند به حذف بیكربناتها و محصول كربنات است كه میتواند Ca, Mg بیشتری را رسوب دهد.
واكنش آهك هیدراته بدین صورت است:
1. Ca(OH)2 ? Ca2+ + 2OH-
2. 2HCo-3 + 2OH- ? 2Co2-3 + 2H2O
3. Ca2+ + Co2-3 ? CaCO3
Ca(OH)2 + 2HCo-3 ? CaCo3$ + Co2-3 + 2H2O
و به این ترتیب بخش عمدهای از سختی كربناتی Carbonate hardness كه مربوط به املاح كربنات و بیكربنات كلسیم و منیزیم است، حذف میگردد. توسط آهك هیدراته حذف و كاهش فلزات سنگین و تركیبات دیگر فلزی و تركیبات آلی انجام میگیرد. همچنین كاهش موثری در باكتریها و ویروسها و جلبگها ماده دیگری كه به تانك واكنش شیمیایی افزوده میشود، سولفات آهن است (سولفات فرو با نام تجاری زاج سبز) كه جزو مواد منعقد كننده یا كواگولانت میباشد كه به پدیده تهنشینی یا كواگولاسیون كمك میكند. سولفات آهن همراه با آهك مصرف میشود و توسط آهك هیدراته طی واكنشهای زیر ایجاد هیدروكسید آهن مینماید كه رشتههای زنجیری ایجاد كرده و كلوئیدها به آن میچسبند و لختههای بزرگ ایجاد مینماید و تولید رسوب میكنند و به این ترتیب در امر تصفیه آب توسط واكنشهای شیمیایی زیر موثر واقع میشود. سولفات آهن همچنین به عنوان یك جاذب كه تولید یون میكند، میتواند عمل كند.
1. FeSo4 + Ca(HCo3)2 ? Fe(HCo3)2 + CaSo4
2. Fe(Heo3)2 + 2Ca(OH)2 ? Fe(OH)2$ + 2CaCo3
3. FeSo4 + Ca(OH)2 ? Fe(OH)2$ + CaSo4
4. 4Fe(OH)2 + 2H2O + O2 ? 4Fe(OH)3$
لختههای بزرگی كه توسط سولفات آهن ایجاد میشوند، نهایتاً در كف تانك واكنش شیمیایی رسوب كرده و طی عمل برگشتی بعد از مدتی كه از فعالیت تانك گذشت، این رسوبات از تانك خارج شده تا تانك همچنان بتواند به فعالیت خود با راندمان بالا ادامه دهد. ظرفیت تانك واكنش شیمیایی 25000 لیتر دبی ورودی آن 500 لیتر و دبی خروجی 300 لیتر در دقیقه میباشد. بر روی تانك 3 شیر نصب شده است كه شیر اول تصفیه شده و شیر دوم آب نیمه تصفیه و شیر سوم آب تصفیه شده آهك داراست.
شیرها برای این منظور نصب شده است كه مقدار سولفات آهن و آب آهك و پركلرین تانك را بسنجند تا همواره غلظت آنها مشخص باشد.
آزمایشات شیمیایی:
1. آزمایش شكر وارد شده به كارخانه:
هنگامی كه شكر تازه وارد كارخانه شود، یك سری آزمایش بر روی آن انجام میدهند كه مشخص شود آیا شكر قابل مصرف است یا نه؟
آزمایش بدین صورت است كه ابتدا حدود 104گرم شكر را وزن كرده، سپس درون بشری میریزند و آن را به حجم 100سیسی میرسانند و بعد آن را روی همزن مكانیكی قرار میدهند تا آب مقطر و شكر به طور كامل با هم مخلوط شوند. سپس آن را درون استوانه مدرج 250 سیسی میریزند و توسط هیدرومتر بریكس، شكر را میگیرند. بعد بریكس آن را با استاندارد شكر مقایسه میكنند و میسنجند كه آیا شكر قابل استفاده است یا خیر؟
و باید تقریباً در دمای (oc)20 در حدود 10 بریكس داشته باشد، در غیر این صورت شكر آلوده است و از كیفیت پایینی برخوردار میباشد و نیز قابل مصرف است.
2. آزمایش تعیین pH نوشابه:
برای گرفتن pH نوشابهها، دستگاهی به نام pH متر در آزمایشگاه وجود دارد كه یك نوع الكترودی دارد بسیار حساس و توسط pH~4, pH~7 كالیبره شده است و الكترود آن را درون آب مقطر نگه میدارند. سپس هرگاه خواستند كه pH نوشابه را بگیرند، درون یك بشر كوچك مقدار كمی نوشابه بدون گاز (كه گاز آن را خالی كردهاند) میریزند و نوك pHمتر را درون نوشابه قرار میدهند و دستگاه pH متر بر حسب درجه حرارت و دمای نوشابه یك pH مشخص را نشان میدهد كه برای نوع كولا به دلیل وجود اسید فسفریك pH پایین دارد كه pH آن در حدود 2/0±5/2 و نوشابههای نوع پرتقالیpH در حدود 2/0±3 میباشد، زیرا اسید فسفریك اسید قویترین نسبت به اسیدسیتریك موجود در نوشابههای پرتقالی است و pH نوشابههای لمون لایم نیز در حدو 2/0±3 است.
3. آزمایش تعیین بریكس نوشابه:
در كارخانه نوشابه، رمز اصلی یك نوشابه خوب، در بریكس آن میباشد. بنابراین بریكس نوشابه را هر نیم ساعت یك بار میگیرند تا با مواد جامد محلول در نوشابه غلظت و دیگر عوامل موثر در طعم نوشابه مطلع شوند كه اگر بریكس نوشابه كم یا زیا بود، با شیر، میزان حجم ورودی آب به فلومیكس بریكس نوشابه را تغییر دهند. برای گرفتن بریكس، اولین كاری كه میكنند، این است كه 2 بطر نوشابه را از خط تولید برداشته و گاز آن را خالی میكنند تا نوشابه كاملاً بدون گاز شود، سپس آن را درون استوانه 250 سیسی میریزند و هیدرومتر یا بریكسسنج را درون آن معلق معلق میكنند و میگذارند تا بر روی سطح معینی از نوشابه بایستد. آن وقت عددی را كه هیدرومتر به ما نشان میدهد (عدد مربوط به سطح نوشابه در استوانه) را میخوانیم و بعد آن را از درون استوانه خارج میكنیم و دمای آن را میخوانیم و با توجه به دما بریكسسنج و از روی جدول مربوط به تصحیحات دمایی اصلاحات لازم را انجام داده و به این ترتیب بریكس واقعی نوشابه را بدست میآوریم. بریكس نوشابههای نوع پرتقالی در حدود حداقل 11 و بریكس نوشابههای نوع كولا حداقل 10 میباشد. اگر بریكس بیشتر یا كمتر از این مقدار باشد، با تنظیم فلومیكس بریكس نوشابه را تنظیم میكنند.
4. آزمایش اسیدیته نوشابه:
برای انجام تمام آزمایشات نوشابه باید گاز نوشابه از آن خارج شود. بعد از خارج شدن گاز، 25 سیسی نوشابه را برمیداریم و 250 سیسی آب مقطر نیز جدا میكنیم. سپس آب مقطر را بر روی شعله گاز میگذاریم تا بجوشد. بعد از یك یا دو قل خوردن (حدود 30 ثانیه)، 25 سیسی نوشابه را درون آن میریزیم و میگذاریم تا یك جوش دیگر بخورد. سپس شعله را خاموش كرده و میگذاریم تا خنك شود و در آخر به محلول چند قطره فنل فتالئین اضافه كرده و با سود 1/0 تیتر میكنیم تا به رنگ پوست پیازی تغییر رنگ دهد. در این هنگام مقدار سود مصرفی را در فرمول قرار میدهیم و اسیدیته نوشابه را بدست میآوریم:
= اسیدیته بر حسب اسیدسیتریك
5. آزمایش اسیدیته مربوط به ماست یا دوغ:
10 گرم از ماست یا دوغ را میگیریم و به همان مقدار آب اضافه میكنیم. چند قطره فنل فتالین اضافه كرده و با سود 1/0 تیتر میكنیم (تغییر رنگ سفید به ارغوانی). عدد بدست آمده را در فرمول قرار میدهیم:
= اسیدیته بر حسب اسیدلاكتیك
6. اندازهگیری چربی مربوط به دوغ به روش ژربر:
ابتدا 10 سیسی از اسید سولفوریك را به نسبت 9% رقیق كرده و داخل بوتریمتر میریزیم. سپس با پیپت مخصوص مخصوص شیر، 11 میلیلیتری از نمونه كه گاز آن خارج شده است را در داخل بوتیریمتر به آرامی اضافه میكنیم. سپس 1 میلیلیتر از الكل آسیلیك اضافه كرده و درب آن را با آچار مخصوص بسته و كاملاً هم میزنیم. لازم به ذكر است قبل از ریختن كلیه مواد، نباید عمل اختلاط صورت گیرد. سپس بوتریمترها را به حالت بالانس به مدت 5 دقیقه در دور 1100 سانتریفوژ میكنیم. بعد از این مدت نتیجه را قرائت میكنیم. محدوده قابل قبول میزان چربی ماست جهت دوغ، نباید از 25/1 درصد بیشتر باشد.
7. آزمایش دانسیته ماست:
ابتدا یك بالن ژوژه 1000 سیسی را كه كاملاً تمیز و خشك است، برداشته و وزن آن را با ترازو صفر میكنیم. سپس تا خط نشانه در آن ماست ریخته و جرم آن را با ترازو اندازه میگیریم و با توجه به فرمول زیر، دانسیته ماست را گزارش میكنیم:
كه دانسیته ماست باید حدود 0025/0 گزارش شود.
8. آزمایش قند كل:
نوشابهای كه گاز از آن خارج شده را برای انجام آزمایش احتیاج داریم. 25 سیسی از نوشابه را برمیداشته، درون ارلنی میریزیم. سپس مقداری كربن اكتیو و استات سرب درون آن میریزیم. با هم مخلوط كرده و بعد آن را صاف كرده و از كاغذ صافی عبور میدهیم. بعد از صاف شدن دوباره مقداری اگزالات پتاسیم اضافه میكنیم و رنگ آن شیری میشود. سپس دوباره محلول را صاف میكنیم. بعد از صاف كردن مقداری دیگر اگزالات پتاسیم اضافه میكنیم و خواهیم دید كه تغییر رنگ نمیدهد. ولی اگر تغییر رنگ دهد، آزمایش ما اشتباه میباشد، بعد به حجم 1000 سیسی میرسانیم. سپس 25 نمونه از آن را برداشته و 10 سیسی HCl (1:3) به آن اضافه میكنیم و به حجم 1000 سیسی میرسانیم و در بنماری 70 درجه به مدت 5 دقیقه بماند. سپس بعد از سرد شدن با فنل فتالین و سود نرمال تیتر میكنیم. بعد این ماده ت تیتر شده را كه رنگ ارغوانی دارد را درون بورت میرسانیم. سپس 5 سیسی فهلینگ A و 5 سیسی فهلینگ B و چند قطره متیلن بلو را درون ارلنی میریزیم و در مجاورت شعله و حرارت آن را تیتر میكنیم و بعد از تیتر كردن خواهیم دید كه یك رسوب قرمز آجری در محلول ایجاد شده است و عدد تیتر شده را در فرمول قرار میدهیم و قند كل آن را بدست میآوریم. فرمول آن به این صورت است:
= قند كل
9. آزمایش عصاره خشك:
ابتدا بوتهچینی را كاملاً شسته و تمیز میكنیم. بعد در آون 100 درجه سانتیگراد به مدت 5 دقیقه قرار میدهیم تا كاملاً خشك شود. سپس درون دیسكاتور قرار میدهیم تا اگر احیاناً رطوبتی دارد، گرفته شود. بعد آنرا توسط ترازوی آنالیك وزن میكنیم و وزن آن را یادداشت میكنیم. سپس 10 سیسی نمونه بدون گاز را درون آن میریزیم و به مدت 4 ساعت درون آون 100 درجه قرار میدهیم تا مواد آلی آن از محیط خارج شود (مواد آلی منظور گاز CO2 و H2O) و بعد از 4 ساعت بوته را از آون درمیآوریم و داخل دیسكاتور قرار میدهیم تا سرد شود و مجدداً بوته را وزن میكنیم و وزن آن را از وزن بوته خالی كم میكنیم تا وزن عصاره خشك بدست آید و عدد بدست آمده را در 10 ضرب میكنیم و این عدد برابر با عصاره خشك است.
عصاره خشك = 10 × (وزن بوته خالی – وزن نمونه با عصاره).
10. آزمایش خاكستر:
بوتهای كه داخل آن عصاره خشك است را به مدت 4 ساعت داخل كوره الكتریكی با دمای (oc)500 قرار میدهیم. بعد از 4 ساعت آنرا درون دیسكاتور قرار میدهیم و بعد بوته را وزن میكنیم و وزن حاصله را از بوته خالی كم میكنیم و عدد بدست آمده نشان دهنده خاكستر است.
خاكستر = (وزن بوته خالی – وزن بوته با نمونه)
11. تعیین چگالی:
برای تعیین چگالی یك نوشابه، ابتدا گاز نوشابه را كاملاً خالی كرده، بعد آن را درون استوانه 250 سیسی میریزیم و چگالیسنج را درون آن به حالت شناور معلق میكنیم. وقتی كه چگالیسنج بر روی سطح نوشابه ثابت ماند، عددی را كه نشان میدهد، میخوانیم و آن نشاندهنده چگالی است. چگالی نوشابههای نوع كالا در حدود 005/0±035/1 و چگالی نوشابههای نوع پرتقالی 005/0±045/1 است.
12. تعیین میزان گاز CO2:
برای اندازهگیری گاز فوق، دستگاه فشارسنج وجود دارد كه نوشابه را بر روی آن میگذاریم. سپس با فشار دستی اطراف آن در نوشابه را سوراخ میكنیم و نوشابه را تكان میدهیم تا گاز آن به طور كامل خارج شود. البته خارج از مایع نوشابه، نه خارج از بطری نوشابه. سپس درجهای كه فشارسنج نشان میدهد را میخوانیم كه نشان دهنده گاز حل شده درون نوشابه است. بعد از روی جدول مربوط و با توجه به دما و فشار كه دما باید بر حسب فارنهایت باشد و از طریق درونیابی عدد مربوطه را بدست آورده، گزارش میكنیم. هرچه قدر كه نوشابهای بیشتر در كربوكولر بماند، گاز فوری آن بیشتر خواهد شد.
قیمت فایل فقط 4,000 تومان
برچسب ها : گزارش کاراموزی كارخانه نوشابه سازی زمزم گرگان , کاراموزی كارخانه نوشابه سازی زمزم گرگان , کارورزی كارخانه نوشابه سازی زمزم گرگان , دانلود گزارش کارآموزی كارخانه نوشابه سازی زمزم گرگان , كارخانه , نوشابه سازی زمزم , گرگان , كارخانه نوشابه سازی زمزم گرگان